Royal Caribbean Türkiye Genel Müdürü Bülent Tatlav ile yaptığımız söyleşide kruvaziyerin Türk halkı için ne anlam ifade ettiğinden hangi anlamları ifade edebileceğine, sektörün hedef kitleye seslenirken yaptığı doğru ve yanlışlardan hangi zincirleri kırması gerektiğine, Royal Caribbean Internationlain global hizmet anlayışından Türkiye yapısına kadar pek çok konuyu konuştuk?
Türkiye ve kruvaziyer dediğimizde nasıl bir görünüm ortaya çıkmakta? Ülkemizde kruvaziyer sektörünün şu an için çok küçük ğunu ama çok hızlı büyüdüğünü söyleyebilirim. Lakin Türkiye?de kruvaziyerin istikrarlı büyümesi için yeterli olanak, kaynak ve ilginin olmadığı da görünen gerçekler arasında. Öncelikle insanların alışkanlıklarını kırmamız gerekiyor. Bunun için de doğru pazarlama faaliyeti gerekli. Örneğin Paris?teki bir otelin veya otel zincirinin tek başına pazarlamasını yaparsanız başarı yakalayamazsınız. Önce Paris şehrinin pazarlamasını yaparsanız işte o zaman başarıyı yakalarsınız. Kruvaziyerde öyle. Gemi şirketleri ya da seyahat acenteleri tek başlarına bir rotayı veya şirketini öne çıkaramaz. Burada önemli olan bütünleşik pazarlama faaliyetini yürütebilmektir. Ülkemizde bunu yapmayı başarabildiğimizde kruvaziyerin çok daha fazla sevileceğine eminim. Fakat gemi şirketleri veya seyahat acenteleri kendi başlarına yaptıkları çok klasik gazete ilanlarıyla pazarlama faaliyeti yapmakta. Dünya geneli için düşündüğümüzde bunun bir pazarlama faaliyeti olmadığı gerçeği de gözümüzün önünde durmakta.
Bunun için nasıl bir pazarlama faaliyeti yürütülmesi gerekiyor? Arzu ettiğimiz gelişim için televizyonun tam anlamıyla yeterli bir araç ğunu düşünmüyorum. Bu araç gazete de değil, ne kadar gazete okuyoruz veya kaç milyon tirajlı gazetemiz var! Ama geniş bir genç nüfus kitlemiz mevcut ve yaş ortalaması 27. 75 milyonu aşkın nüfusa sahip ülkemizde internet kullanan bireylerin oranı yüzde 54 civarında. Bu veri bize gösteriyor ki nüfusumuzun yarıdan fazlası internet kullanmakta, bir de bu oran hızla artmakta. Türkiye İstatistik Kurumu?nun verilerine bakarsak 38 milyonu aşkın internet kullanıcımızın yüzde 67?sinden fazlasının interneti mal ve hizmetler hakkında bilgi almak amacıyla kullandığını görürüz. Bu, mükemmel bir kaynak. Zaten Türk insanı kalacağı otel rezervasyonunu veya uçacağı havayolu şirketi biletini internet üzerinden almakta. Yurt dışına giderken turizmin profesyonelleri dahi booking, experia gibi siteleri kullanıyorsa, diğer taraftan da Türkiye?de hala kruvaziyerin online pazarlandığı bir site bulunmuyorsa, bence kruvaziyerden bahsedemeyiz.
Peki, bunu bir sivil toplum kuruluşu öncülüğünde yapmayı düşünsek? Türkiye?de bizleri bir araya getiren bir kuruluş yok. Bir örgüt var fakat onun da yeterince aktif olmadığını, bizleri bir araya getirmede henüz başarılı olamadığını düşünüyorum. Royal Caribbean olarak, 2024?e kadar ki planlamamızı yaptık. Şirketimizin 2024?e kadar nerede olacağını, kaç milyon müşteriye ulaşacağını, hangi destinasyonları öne çıkaracağını ve bizim hangi satış rakamlarını yakalayacağımızı çok iyi biliyoruz. Bu çalışmamızı dört segmente ayırarak gerçekleştirdik; anadili İngilizce olan ülkeler, Premium class dediğimiz çok para harcayan ülkeler, kişi sayısı ? satma oranı yüksek ülkeler ve büyümeye açık olan ülkeler. Bu dört segmente farklı bütçelerle farklı pazarlama faaliyetleri yürütüyoruz. Bu bizim şirketimizin global ölçüde yürüttüğü bir çalışma sadece, ancak ülkemiz için böyle bir çalışmanın yapıldığını düşünmüyorum. Türkiye?de yıllık geliri 120 bin euro olan kesimin nüfusa oranı yüzde 5. Bu, çok çok büyük bir rakam, yaklaşık olarak 3,5 milyon kişi demek. Bu rakam, Avrupa ortalamasının üç katı, Belçika nüfusunun yarısı? Ülkemizde çok büyük bir potansiyel var ama insanlara ulaşmayı bilmiyoruz veya bunu başaramıyoruz. Bize o insanlara ulaşmada yol gösterecek bir teşkilatımız, komitemiz ya da herhangi bir yapımız olsa, Türkiye için kruvaziyer bambaşka bir anlam ifade edecek. O zaman biz, rekabet edebilir seviyeye geleceğiz ancak şimdi rekabet edecek bir sebebimiz yok.
Sektörün sorunu var olan hedef kitleye ulaşamamak mı? Bu biraz bizim toplumumuzla da alakalı; alışkanlıklarımız ve turizm kültürümüz. Biz de her sene yurt dışına tatile giden bir zümre var. Ancak, diğer kesim ki bu kça yüksek bir seviyede, o zümrenin tatil alışkanlığı yurt içinde aileleri ve çocuklarıyla birlikte, bir hafta her şey dahil bir otelde konaklama biçiminde. Eğer kruvaziyerin çok keyifli bir tatil ğunu ve otelden çok daha fazlasını müşterisine sunduğunu öğretebilir ve gösterebilirsek başarılı olacağımıza inanıyorum. Yine söylüyorum, sektör adına böyle bir çalışma yürütülmüyor, nasıl başarılı olacağız!
Biraz da Royal Caribbean?dan ve geride bıraktığımız yılın sizler için nasıl bir yıl ğundan bahsedelim mi? Biz 2006 yılından beri Royal Caribbean?ın Türkiye temsilciliğini yapıyoruz ve sadece seyahat acentelerine çalışıyoruz. Direkt şekilde hedef kitleye ulaşmıyoruz. Bizim müşterilerimiz seyahat acenteleri ve onlara aynı zamanda eğitim, pazarlama, satış ve mali konularda eğitimler veriyoruz. Yaklaşık 100 tane acentemiz bulunuyor. Biz ülkemizdeki bütün acentelere partnerlerimiz ve çalışma arkadaşlarımız olarak bakıyoruz. Dünyanın en bilinen kruvaziyer markasıyız, 38 gemiyi bünyemizde barındırıyoruz. 2013 yılında toplam 5 milyon turist Royal Caribbean?a bağlı gemilerle seyahatini gerçekleştirdi. Dünyanın hemen hemen her destinasyonunda gemimiz mevcut. Akdeniz?deki en büyük filoya sahibiz. Akdeniz?de 14 gemimiz var ki bu rakam Avrupa?daki gemi firmalarının toplam gemisinden fazla. Aynı zamanda hisselerimiz dünya borsalarında işlem görmekte, bireysel bir patronumuz bulunmuyor. Pek çok avantaja sahip bir firmayız ve bu avantajlarımızla müşterilerimize üst düzey hizmet verebilmekteyiz.
Hedef kitleye nasıl bir pazarlama anlayışıyla ulaşmaktasınız? Biz, daha önce Royal Caribbean ile seyahat etmiş 50 milyon kişilik bir dataya sahibiz. Bu, gemilerimizi drmakla ilgili bir sıkıntı yaşamadığımızın göstergesi. Her zaman doluyuz ve çok erken satıyoruz. Tüm bunlar sebebiyle bizim için önemli olan servis ve hizmet kalitesi. Biz müşterilerimize, kruvaziyerin farklı bir kültür ve güzel bir tatil ğunu anlatmaya ve pazarlamaya çalışıyoruz. Aslında dünyada da kruvaziyer sektörü çok büyük bir sektör değil. Bundan 15 sene önce dünyadaki tatilci sayısının yüzde 3?ünü kapsıyormuş, bugün yüzde 4?ünü kapsıyor, yüzde 5?ini kapsaması için yeteri kadar gemi de yok. Biz gemi yatırımına önem veren bir firmayız, bu alandaki yatırımlarımız süreklilik arz ediyor. Hali hazırda dört gemi projemiz var. Bunlardan ikisi 2016?da, diğerleri de 2017 ve 2018?de inecek. Dünyanın en büyük gemi filosuna sahip şirketiz ve bu filoyu sürekli büyütme çabasındayız. Bizim için en önemli husus; yenilikçi hizmet ve son teknolojiyle donatılmış gemiler. Dünyadaki en büyük 10 gemiden yedisi filomuza ait.
Müşterileriniz hangi destinasyonları diğerlerine nazaran daha fazla tercih ediyor, Karayipler mi? Hayır, bizde bambaşka bir durum söz konusu. İsmimiz Royal Caribbean International ama Akdeniz ve Avrupa?nın en büyük filosuna sahibiz. Biz uluslararası bir şirketiz. Böyle bir şirket olmamızın da üç i var; Birincisi dünyadaki tüm destinasyonlarda varız ve tüm destinasyonlarda olan tek gemi şirketiyiz. İkincisi her ülkeden misafirimiz var ve üçüncüsü de her bir gemimizde çalışan 65 personelimiz farklı farklı ülkelerden. Toplam 38 bin personelimiz var ve bunların 300?ü Türk. Gurur duyduğumuz bir diğer noktamız da personel kalitemiz. Tüm bunlar çerçevesinde bizim için ?her yer? ama müşterilerimiz Karayipleri kça fazla tercih etmekte. En popüler rotamız ise Uzakdoğu, Çin pazarı. Gemi şirketlerinin iddiası, bütün gemileri Çin?e göndersek hepsini drur, şeklinde. Bu yüzden en yeni ve en teknolojik gemimiz Quantum of the Seas, 2015 Nisan ayı itibarıyla Çin programına başlayacak. Öngördüğümüz bir diğer nokta ise önümüzdeki yıllarda Çin çıkışlı daha fazla programın olacağı.
Derya Altuntepe - THE CRUISE LIFE
